Goedemorgen, SPREEKRECHT SLACHTOFFERS BIJ RECHTZAKEN: SPREEKRECHT GOED VOOR SLACHTOFFERS. Voor hen is het en zal ook altijd blijven zeer moeilijk en zij hebben ten allen tijde levenslang in die zin... Maar om zich te uiten tijdens de rechtzaak kan nog enigszins helpen in de verwerking?
Zie en lees verder art. van NOS-NIEUWS Twitter (bron)
ANP NOS Nieuws•Dinsdag, 20:35
Spreekrecht goed voor slachtoffers: 'Moeilijk, maar de moeite waard'
-
Remco Andringa reacteur Politie en Justiti
Het spreekrecht pakt positief uit voor slachtoffers, blijkt uit vandaag gepubliceerd onderzoek. Slachtoffers voelen zich er door gesterkt en gehoord, al gaan rechters in de praktijk nogal verschillend om met het spreekrecht.
Sinds 2016 mag een slachtoffer tijdens een strafzitting zijn of haar verhaal doen in de rechtszaal. Slachtoffers mogen bijvoorbeeld zeggen wat ze van de verdachte denken en wat zij een gepaste straf vinden.
Het leidde de afgelopen jaren tot discussies of het spreekrecht niet te ver gaat en of slachtoffers er echt baat bij hebben. Het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving en de Universiteit Leiden deden daarom onderzoek naar de ervaringen en effecten.
Serieus genomen
Door hun zegje te doen in de rechtszaal, voelen slachtoffers zich erkend en serieus genomen. "Het spreekrecht wordt gezien als moeilijk, maar wel de moeite waard", schrijven de onderzoekers.
Het spreekrecht voor slachtoffers en nabestaanden is ingevoerd in 2005. Aanvankelijk mochten zij alleen vertellen over de persoonlijke gevolgen van een misdrijf. In 2016 werd het spreekrecht uitgebreid. Sindsdien mogen slachtoffers ook vrijuit hun mening verkondigen over bijvoorbeeld de verdachte en de strafeis.
Ongeveer de helft van de slachtoffers spreekt over de onderwerpen die tijdens het spreekrecht aan de orde mogen komen. Maar ze vertellen vooral over de impact die het misdrijf op hen heeft. Daarmee hopen ze de verdachte te raken of invloed te hebben op de uitspraak.
Opvallend is dat rechters nogal verschillend omgaan met het spreekrecht. Sommige rechters staan toe dat slachtoffers spullen meenemen om te laten zien, of de verdachte vragen hen aan te kijken. Andere rechters stellen zich formeler op.
Waar de ene rechter na afloop reageert op het spreekrecht, doet de ander dat helemaal niet. Ook wordt het spreekrecht niet altijd aangehaald in vonnissen.
Worsteling voor rechters
Voor slachtoffers is empathie van de rechter van groot belang, constateren de onderzoekers: "Een ongeïnteresseerde reactie heeft een grote impact."
Rechters worstelen soms met felle bewoordingen van slachtoffers of nabestaanden, blijkt uit het onderzoek. Niet voor iedere rechter is duidelijk waar de grens ligt.
De onderzoekers vinden dat de rechtspraak meer aandacht moet besteden aan wat wel en niet mag binnen het spreekrecht en hoe rechters zouden moeten reageren.
Emotioneel herstel
Een belangrijk doel van de uitbreiding in 2016 was bijdragen aan het "emotioneel herstel" van slachtoffers. Onbelemmerd spreken kan volgens het rapport inderdaad helpen bij de verwerking, en erkenning bieden van het leed dat slachtoffers is aangedaan.
Al hangt de mate van tevredenheid ook af van hoe het zaak verder verloopt. Wie niet gelukkig is met de uitspraak of de manier waarop een verdachte reageert, is vaak ook minder tevreden over het spreekrecht.
Veel slachtoffers vinden het moeilijk wanneer een verdachte geen sjoege geeft. De onderzoekers vragen zich dan ook af wat het gevolg is, als verdachten straks verplicht aanwezig moeten zijn bij het spreekrecht.
"Slachtoffers vinden het vervelend als de verdachte niet aanwezig is, maar een negatieve reactie of het uitblijven van een reactie heeft ook effect op het slachtoffer", schrijven ze.
Advocaten waren bezorgd dat verdachten bij voorbaat schuldig zouden worden verklaard en mogelijk zwaarder zouden worden gestraft. Dit is niet expliciet onderzocht, maar volgens het rapport zijn er geen aanwijzingen dat dit op een "onwenselijke wijze" gebeurt.
- Spreekrecht: steeds grotere rol voor slachtoffers, advocaten kritisch
- Bijna uitspraak in MH17-proces, effect van spreekrecht op nabestaanden onderzocht
- Nabestaanden steekincident Almelo tegen verdachte: 'Was dit een nieuwe kick?'
Deel dit artikel:
ANP
